De geur van Schiphol

  

Ruim twee jaar geleden stond ik op een ochtend op Schiphol. Ik werkte nog maar net voor het Speeltheater Holland en Saskia had me gevraagd om een Amerikaanse gast op te halen. Ik heb als tourmanager van het Amsterdam Baroque Orchestra veel op Schiphol gestaan om de musici op te halen. Zoals de meesten van jullie weten heb ik zelf ook veel gereisd en veel luchthavens gezien van binnen en van buiten. Ik ben altijd een relaxte reiziger geweest maar ben blij dat ik nu niet meer zoveel reis.

 Als tourmanager heb ik hier natuurlijk ook heel  wat stressvolle momenten meegemaakt. Musici die bijvoorbeeld hun paspoort waren vergeten of hun koffer nog in het hotel hadden staan en dat ontdekten bij het inchecken, of uitvallende vluchten terwijl we op tijd moesten aankomen voor het concert van die dag. Orgels en pauken of contrabassen die opeens toch niet in de bagageruimte van het vliegtuig pasten of om een andere reden niet mee mochten. Fouten in tickets, overboekte vliegtuigen en zieke- of te laat komende musici en ga zo maar door. Toen ik daar op de Speeltheatergast stond te wachten en die kerosine dampen rook, kwam dat weer allemaal bij me boven.

Ik ging meestal twee en een half uur voor vertrek met alle tickets naar de incheckbalie waar ik dan vroeg om alvast te gaan inchecken en de boardingcards te maken. Ik deed dat voornamelijk omdat de grote instrumenten vroeg moesten worden ingecheckt. Ze gingen mee als bagage i.p.v. als vracht. Weken ervoor vroeg ik altijd toestemming om de instrumenten mee te nemen en dan werd door de maatschappij gecontroleerd of ze in het ruim pasten. Ook was het van belang om op de dag van vertrek die grote dingen al vroeg te laten ophalen en als eerste te laten inladen voordat alle koffers in het ruim gingen, want anders pasten ze er vaak niet meer bij. Ik heb wel eens meegemaakt dat ze me tijdens het opstijgen kwamen melden dat ze de orgels en pauken maar niet hadden meegenomen want ze pasten er niet meer in, maar dat ze volgende dag zouden worden nagestuurd. Dat was een enorm probleem want we hadden die zelfde avond een concert in Madrid.

Sindsdien heb ik altijd bij de gate een bevestiging van het personeel gevraagd of de instrumenten al waren ingeladen en zo niet dan weigerde ik in te stappen tot het in orde was. Dit werkte goed, al gaf het boze gezichten. Ze mogen namelijk niet zomaar zonder iemand vertrekken als die is ingecheckt en zijn koffer aan boord is!

Ik heb zelfs meegemaakt dat tijdens het inladen van een chartervlucht naar Warschau via Montpellier bleek dat de instrumenten echt niet door de deur konden en ik persoonlijk besloot niet mee te vliegen, met de kisten terug te gaan en een andere oplossing te zoeken. Op de een of andere manier kon dat eigenlijk helemaal niet, het had met de douane te maken. Ik verbleef een uur in een soort niemandsland tussen de startbanen en de gebouwen waar ik niet meer naar binnen kon met mijn kisten. Ik kreeg ook niet echt veel hulp. Uiteindelijk ben ik wel binnen geraakt en heb ik 4 kisten van ieder 100 kg alleen van een loopband moeten tillen. Daarna weer allemaal door de douane naar buiten aan de voorkant van het gebouw, waar Puck inmiddels buiten op me stond te wachten met een vrachtwagen. De spullen gingen nu per auto naar Warschau, en Guido ging vanuit Nederland proberen alternatieve instrumenten in Montpellier te regelen, terwijl Hannes met de groep nog in de lucht zat en zich afvroeg hoe het zou aflopen. Ik stapte op een latere vlucht naar Montpellier voor het concert van die avond.

Ik was in die tijd behoorlijk uitgeput, leefde als een soort machine en deed wat ik moest doen ongeacht of dat goed voor me was. Nu denk ik: wie tilt er nu even 400 kg alleen van een lopende band”. En dat terwijl ik ook nog ziek was, op dat moment koorts had en antibiotica slikte. Mijn vader had me ooit geleerd dat als je een klavecimbel tilt of verantwoordelijk bent voor een ander instrument, je er desnoods onder moet gaan liggen als het valt. Hij zei altijd: jij groeit wel weer aan maar het klavecimbel niet! Als kind wist ik niet zeker of het nu een grapje was of serieus en ging ik er voor de zekerheid maar vanuit dat dit de juiste procedure was en het instrument belangrijker dan ikzelf.

Ik zie opeens ook weer voor me hoe ik een andere keer alleen vanuit Italië naar Portugal vloog met drie van die grote kisten, via Zwitserland en Parijs, omdat de directe vlucht waarop de groep vloog, de kisten niet wilde meenemen. Het werd een heel lange dag en er hing zoveel van af; ik mocht niet zonder de instrumenten aankomen en moest op tijd voor het concert zijn! Ik herinner me nog goed dat ik moest huilen toen ik uit het vliegtuig stapte in Portugal en het Portugees door de microfoon hoorde schallen. Het was van blijdschap dat ik het had gered (het was 19.30 uur en ik was al de hele dag onderweg). Maar het Portugees raakte bij mij ook een gevoelige snaar; Mijn opa was dat jaar overleden en hij studeerde Portugees ook al wist hij dat hij kanker had en stervende was. Ik was in die tijd alleen maar bezig met werken en overleven en had mezelf geen tijd gegund het verlies van mijn dierbare opa te verwerken.

Nu ik dit schrijf komen nog tientallen andere nijpende gevallen bij me boven. Ik herinner me een terugreis uit New York waar ik de contrabas van Nick en de prachtige cello van Jonathan moest achterlaten omdat er iets met het carnet niet in orde leek te zijn. De Amerikanen hadden geen gelijk maar dat wilde ze niet toegeven; machtsvertoon. Met angst en beven liet ik die instrumenten achter in een opslag en reisde ten einde raad naar huis om van daaruit bezwaar aan te tekenen. Uiteindelijk kwamen ze een paar dagen later met een speciale spoed delivery naar Nederland en met excuses. Maar tot dat moment droomde ik van die instrumenten en dat ze nooit meer dat vreemde kamertje op dat vliegveld zouden verlaten. Als ik al sliep! Dit voorval speelde op 9 april 2000 en de e-mail, het opslag bewijs en de bagagekaartjes heb ik altijd bewaard als aandenken van mijn uiteindelijke overwinning (zie foto).

 Ik weet niet hoe deze beschrijvingen op de lezer overkomen, maar daar op Schiphol wachtend voelde ik alsnog alle gevoelens die ik ooit onderdrukte: angst, boosheid, eenzaamheid en machteloosheid. Ik ruik weer hoe het daar rook en voel weer hoe ik me voelde terwijl ik uiterlijk rustig bleef en iedereen geruststelde en beleefd bleef om mijn kansen te vergroten om alles voor elkaar te krijgen. Achteraf zie ik wel in dat ik eigenlijk een geweldige acteur ben!

Ik moet zeggen dat dit werk mij ook veel voldoening gaf. Iedereen zag mij als expert in het reizen met orkesten en instrumenten, men vroeg mij regelmatig om raad en Ton en het orkest wisten dat ik altijd elk probleem zou oplossen! Daar gingen ze tenminste van uit, dus ik deed vreselijk mijn best om dat waar te maken.

Maar op die ochtend ruim twee jaar geleden stond ik dus gewoon iemand op te wachten; een opdracht van niets toch? Er was ook geen vertraging en hij had geen speciale bagage. Bovendien bleek het ook nog een sympathieke man te zijn. Het half uurtje wachten in de aankomsthal bleek nu zwaarder dan al die honderden uren met problemen van weleer. Het zweet brak me uit, Ik was duizelig, hyperventileerde en wist niet hoe gauw ik met mijn gast Schiphol uit moest komen. Pffffffff….. Het is mijn wel duidelijk dat ik niet even mijn gevoelens kan wegmoffelen. Ze liggen desnoods jaren opgeslagen en komen onverwachts en ongewenst weer te voorschijn; in dit geval werden ze opgeroepen door de geur van Schiphol!

Caecilia

Afscheid

Deze week heb ik afscheid genomen van Speeltheater Holland: van Saskia en Onny. Alle kans dat ik nog wel eens wat voor ze zal doen, maar mijn opdracht als assistent zakelijk leider zit er op. Toen ik in augustus 2010 begon, was door hen al besloten om met de productionele activiteiten te stoppen en een andere weg in te slaan met zijn tweetjes.

Ik zat drie maal in de week op kantoor in Edam, heb er een geweldige tijd gehad en voelde me er erg op mijn plek. Het was inspirerend om te werken voor Saskia en Onny en ik had er ook heel fijne collega’s aan Corinne, Ellen, Marleen, Erik, Peter, Rick en Marieke. En niet te vergeten alle spelers, decorbouwers, technici en kleding en poppenmaaksters die op projectbasis voorbij kwamen. Het was een jaar van afscheid nemen voor ons allemaal, van elkaar en van Speeltheater Holland met alle mooie producties en goede herinneringen. Zo knap ook van Saskia en Onny om op een hoogtepunt te stoppen, het stokje over te dragen aan de jongere generatie en dan zelf weer een nieuwe weg in te slaan.

Ik heb meegewerkt aan Steen-Papier- Schaar, Adios, Benjamin, Pero en niet te vergeten Mysteries op Marken. Het organiseren van het afscheidsproject Mysteries op Marken was echt het allerleukste werk dat ik ooit heb gedaan (al komt met Ton Koopman mee op tournee naar Japan wel in de buurt).

Op Marken maakte het publiek (jong en oud) een wandeling over het eiland, langs de werven over de dijk en via de vuurtoren weer terug. Onderweg zagen ze vijf voorstellingen van een kwartier, en het laatste stukje voeren ze per trekschuit getrokken door paard ED, al luisterend naar een “soundscape” gecomponeerd door Martin. Na afloop in de grote tent in het land van boer Terlouw kreeg het publiek te eten van Matthew (Plumcatering). Ze aten gezonde en heerlijk klaargemaakte soep, groenten en biologische zelfgemaakte worst. En tijdens het eten kon het publiek favoriete liedjes uit oude voorstellingen horen; live gezongen en gespeeld. En dan, ook tijdens het eten, kwam daar ook nog de Marker fanfare uit het weiland gemarcheerd in klederdracht met tambour-maître Trijn fier voorop.

Twee jaar voor aanvang zat ik al met Onny om de tafel om al zijn creatieve ideeën te bespreken en kort voor kerst 2010 zaten we bij de Gemeente Waterland om de grote lijnen van ons evenement te bespreken als voorbereiding op alle vergunningen die ik moest aanvragen. Ik zie het nog voor me; ons plan ging over voorstellingen buiten en we dachten aan publiek dat zou verbranden door de zon op het water, terwijl buiten de eerste sneeuwstorm van het jaar over het land raasde. In april 2011 liepen we voor het eerst met Frits over het eiland om alle technische consequenties te bespreken. 

Deze zomer zat ik er drie maanden lang in mijn communicatie kantoor in het IJsclub gebouw aan het Zereiderpad, midden in de weilanden met uitzicht op de werven en de dijk. Op mooie dagen zag ik zo de schepen voorbij varen; alleen hun masten en bovenste deel van de zeilen zichtbaar! Ondertussen sprak ik per portofoon met de spelers en technici en loste ik allerhande problemen op. Of ik sprong op mijn fiets om een tas vol regenjassen te brengen bij een schoolklas aan de dijk. Elke speeldag begon met het ophalen van twee kisten appels bij Deen waarna ik die naar Boerin Terlouw bracht die ze onderweg aan het publiek zou uitdelen.

Ik heb toen mijn hart verpand aan dit eiland waar het altijd waait, de natuur nog zo dicht bij is en waar de zon zo mooi ondergaat! Nergens wordt je ook zo nat van regen als op Marken; alles is er gewoon intenser. Heel bijzonder waren ook de contacten met de bewoners, van wie de meesten zich betrokken voelden, meedachten en hielpen, en we deelden lief en leed. We werden op verjaardagen uitgenodigd en dansten met hen op de afscheidsavond.

En nu dat alles achter de rug is, is er nog het pand van Speeltheater Holland; bijna alles is nu opgeruimd en het pand is leeg. Toen ik eind augustus op vakantie was realiseerde ik me pas goed hoe erg ik het vind dat dit mooie kleine theater nu leeg is, dat er misschien een kaasfabriek of een meubelzaak in komt en er nooit meer voorstellingen zullen zijn. En daarom heb ik nu de stoute schoenen aan getrokken en werk ik aan een plan om het theater voor de cultuur en cultuureducatie te behouden. Ik hoop maar dat het lukt…….

Al met al ben ik heel dankbaar dat ik deel mocht zijn van het Speeltheater Holland team en al hun belevenissen!

Caecilia

Het Tassenspel,

Op mijn kalender staat vandaag; ”Alles komt in orde maar anders dan je verwacht”. Wat een troostrijke gedacht is dat! Zo ging het ook vaak op tournee. Je bereid alles goed voor maar het gaat altijd weer anders dan je verwacht en dan komt het dus op vertrouwen en creativiteit aan! Ik moet dan ook gelijk weer denken aan de dag dat ik het tassenspel bedacht om voor wat afleiding te zorgen.

We waren al bijna twee weken op tournee met de Messiah van Haendel. Die ochtend vertrokken we vanuit Rimini op weg naar Merano voor het laatste concert. Het was een vermoeiende maar succesvolle tournee geweest en we waren inmiddels al een paar dagen op het punt aangeland waar de musici door het vele reizen -vermoeid en enigszins gedesoriënteerd- paspoorten, jassen en tassen kwijtraakten en hotelsleutels vergaten af te geven, zich versliepen en huilden om het gemis van de kat of de kinderen.

We vertrekken om 7.00 uit het hotel om per bus naar het treinstation te gaan. De trein  vertrek om 7.50 en met twee keer overstappen ben je dan om 14.45 in Merano. Dit klinkt simpel maar het is een reis van 8 uur en als je dan bij aankomst moet repeteren, snel iets eten en dan ’s avonds een concert geven waar je technisch en muzikaal op topniveau moet presteren dan snap je dat er wordt gemopperd! Waarom gaan we niet vliegen wordt er gevraagd. Volkomen blasé door het reizen denken sommige musici dat je overal vandaan kunt vliegen op elk gewenst tijdstip! De tenor roept dat de bus veel comfortabeler is. Het probleem is echter gewoon dat je al twee weken met 60 mensen reist, dat meningen verschillen en dat je het niet iedereen naar de zin kunt maken.  En zo’n 1000 km kun je nu eenmaal niet overbruggen zonder moe te worden en tijd te gebruiken! Treinreizen worden door de musici over het algemeen als het comfortabelst beoordeeld omdat ze heen en weer kunnen lopen, men wordt minder snel wagenziek en voelt zich vrijer dan in een bus. Vliegen gaat snel maar de transfers en het in- en uitchecken kost altijd veel tijd en de droge aircolucht is funest voor de stemmen van de zangers.

De Italiaanse spoorwegen heeft ons helaas dubbel geboekt met een andere groep en we eindigen met z’n allen op de koffers in het gangpad. Maar verzekert de conducteur ons; vanaf Bologna hebben we stoelen! Kort voor het station van Bologna remt de trein en stopt. Na een uur wachten, rijden we het station binnen en moeten we allemaal de trein verlaten. Er is onderweg een passagier onder verdachte omstandigheden overleden en de trein gaat niet verder. Dit is echte stress voor een tourmanager! Hoe krijgen we iedereen in Merano? De volgende trein blijkt over een uur te vertrekken maar er is al niet meer genoeg plaats voor ons en nog later doorreizen is i.v.m. het concert geen optie. Ik overleg met mijn collega tourmager Guido en hij belt onze Italiaanse agent Franco. Hij vertelt hem dat we direct twee bussen nodig hebben die ons naar Merano brengen! Gelukkig vindt hij twee bussen en een half uur later rijden ze voor op het station. De musici hebben inmiddels koffie gedronken en stappen in. De tenor solist is blij dat we alsnog met de bus gaan! Nu moet het verder voorspoedig gaan.

Helaas komen we al direct buiten Bologna in een onafzienbare file! Eerst denk je dan dat het net als in Nederland met een uurtje wel weer zal gaan. Maar dat blijkt die dag niet te kloppen. We staan echt urenlang in een onafzienbare file. Je kunt je vast wel iets van onze gevoelens voorstellen? Eerst komt ergernis, dan hoop en daarna honger en “ik moet plassen”. Daarna volgt agressie en sommige musici besluiten ter plekke een ander beroep te kiezen. De volgende stadia laat ik aan je fantasie over. Om een uur of twee hebben we goed honger en Guido belt met Franco om te onderzoeken of er iets te eten langs gebracht kan worden maar dat lukt helaas niet.

Omdat we al zo lang stilstaan gaan we de bus uit en lopen wat rond of maken een praatje met andere wachtenden. Nick Pap doet Tai Chi en Alfredo maakt grapjes. In moeilijke tijden maakt zijn aanwezigheid het verschil! De motoren staan uit en we kunnen dus genieten van de frisse Italiaanse plattelandslucht.  Het is een prachtige omgeving; het landschap is glooiend en grasland wordt afgewisseld met kleine bospercelen en de boerderijen liggen er idyllisch verspreidt. Het is lente en hier in Italië zijn de bomen al allemaal uitgelopen en er bloeien veldbloemen langs de weg en in de velden. René verbuigt het prikkeldraad aan de kant van de weg en helpt heel galant de dames en sommige heren die moeten plassen er overheen. De buschauffeur is boos en wil niet dat we zover weg gaan, maar het toilet in de bus werkt niet dus we hebben geen keus.  De tijd verstrijkt en tot mijn verbazing rijden steeds meer heetgebakerde Italiaanse mannen in hoog tempo achteruit over de vluchtstrook terug naar Bologna.

In de bus zit Ton en hij leest; na concerten geven is dat zijn dierbaarste hobby, of moet ik zeggen verslaving? Joachim rijdt met de bus met instrumenten maar heeft ook altijd een extra koffer met Ton’s boeken bij zich. Als Ton dan de paar in zijn handbagage uit heeft gaat hij die bij Joachim ruilen. Vandaag is dus een goeie dag voor hem zolang het concert maar niet in gevaar komt.

Met rondlopen, praten, lezen en slapen  vullen we de tijd, en dan komt er beweging in de stoet. We gaan weer in de goeie richting al zijn we er nog lang niet! De verveling slaat toe en ik maak hier en daar een praatje. Zoekend naar een onderwerp kijk ik in mijn handtas en laat aan Catherine zien wat er inzit. Ik vertel iets over een foto van de kinderen en laat mijn gelukspoppetje zien en wat mijn zakmes allemaal kan. Mijn donorkaart met de beenmerg typering erop brengt ons op mijn collega Hans die Leukemie kreeg en lang heel erg ziek was, maar uiteindelijk weer helemaal gezond werd. We denken met z’n allen terug aan het benefiet concert dat we voor Europdonor gaven om hem en andere patiënten te helpen. Ik vertel eerlijk wat het met me heeft gedaan om een dierbare collega te verliezen, want in diezelfde tijd stierf onze collega Polly plotseling aan een hersentumor, en hoe het was om vervolgens de kans te krijgen te vechten voor het leven van Hans.

En zo ontstaat het tassenspel. Mijn tas is behoorlijk opgeruimd en ik weet wat er in zit. Als ik de andere uitdaag ook de inhoud van hun tas te delen blijkt dit een bron van vreugde en verbazing. Mensen hebben blijkbaar een gigantische rommel in hun tas en ook veel dingen die ze zijn vergeten. Jane spant de kroon. We besluiten dat je echt alles wat er in je tas zit moet laten zien en dat je ook een persoonlijke toelichting moet geven over wat je voelt bij het betreffende voorwerp. Je mag alleen toehoren als je ook de inhoud van je eigen tas deelt met de anderen! We brengen zo een aantal uren met elkaar door en komen nog nader tot elkaar. Zelfs jeugdtrauma’s, verslavingen en het verlies van dierbaren komen ter sprake. Er werd gelachen en gehuild en we hadden en bijzondere middag.

Het concert zou op 19.30 beginnen, maar dat haalden we niet. Het publiek kreeg een extra kop koffie en wij kwamen aan in Merano om  19.45. De musici kregen een half uur om zichzelf bij elkaar te rapen,  een broodje te eten, wagenziekte te overwinnen en concertkleding aan te trekken. Nu kwam het er op aan iedereen moed in te spreken, de juiste dingen te zeggen en te beloven dat na het concert de bar in het hotel zou openblijven. De Messiah is een lang werk en ze zouden allemaal nog flink moeten vlammen!

Guido en ik joegen iedereen op achter de coulisses, ik lachte bemoedigend maar was ook streng en we lieten hen netjes in de juiste volgorde klaarstaan om het podium op te gaan. Ieder aan een kant van het podium gaven we het sein en daar gingen ze; eerst het orkest en na het stemmen onder luid applaus het koor en dan de solisten en de dirigent.

Na het applaus volgt de stilte en dan zetten ze in. Het klinkt prachtig; mooier dan ooit! De muzikaliteit en de energie spettert er vanaf. Guido en ik kijken elkaar aan; Hoe is het mogelijk na zo’n uitputtende dag? Het zijn dan ook fantastische musici en er is geen beter dirigent………Of komt het door het tassenspel? 

50 jaar,

Het gaat natuurlijk vanzelf maar toch voelt het als een enorme sprong om 50 te worden. In de afgelopen week nam ik de aanloop en gisteren was het dan zo ver!

Het feest begon al een beetje op vrijdagavond toen ik na mijn werk om vijf uur met alle boodschappen bij het Speeltheater in Edam aankwam. Elien, Inez en David ruimden hun decors en andere spullen allemaal op om ruimte te maken voor mijn feest. Na een gezamenlijke maaltijd waarbij ik vrienden werd met de kleine Mathilde terwijl zij de kapucijners van mijn bord viste, hebben we alles verder ingericht en klaargezet en de lampen goed gericht. Wat heerlijk om zo geholpen te worden.

De volgende dag waren we om 11 uur in Edam. Emile, Soscha en Sophie hielpen met de laatste voorbereidingen zoals de verzorging van de lunch en het koffie en thee zetten voor al de gasten. Ondertussen repeteerden de musici in de zaal. Petra (Petra Bos; www.to-enjoy.nl) zorgde voor de lekkere taartjes en Italiaanse hapjes en samen met Soscha en Sophie legt ze hier de laatste hand aan het opmaken van de taartjes.

Om half 2 ging het feest van start. Het was heel bijzonder om iedereen te zien; man, kinderen, ouders, broer, schoonzus, nichten en neven en oude en nieuwe vrienden: allemaal mensen die  veel voor me hebben betekend in de afgelopen 50 jaar. Zonder hen was het niet hetzelfde geweest.

Collegium Musicum Den Haag (www.cmdh.nl) speelde in de samenstelling van Inês d’Avena (blokfluit), Peter Tabori (barokhobo), Rebecca Rosen (barokcello) en Claudio Ribeiro (klavecimbel). Op het programma stonden werken van G.Ph.Telemann, J.C. Bach, J.S.Bach en J.J.Quantz. Op de foto is het nieuwe klavecimbel te zien. Als verjaardagscadeau vroeg ik mijn gasten een donatie voor hun klavecimbel dat nog niet helemaal is afbetaald. Dat leverde bijna 700,- op! Iedereen bedankt voor de bijdragen.

Na een hapje en een drankje zong Soscha speciaal voor mij de sterren van de hemel. Menigeen pinkte daarbij een traantje weg en er werd geroepen om een toegift waarop ze “Imagine” (John Lennon) zong. En dankzij haar vertolking konden we ons allemaal de wereldvrede voorstellen. Daarna kreeg ik ook nog een door haar gemaakte stamboom van ons gezin.

Hier bakt Petra mini-pizza's voor iedereen!

Al met al een fantastische dag met zoveel creativiteit en warmte om me heen. s ’Avonds  thuis kon ik eindelijk rustig alle kaarten lezen onder het genot van een glas wijn, en met uitzicht op alle bloemen.  Ik heb er van genoten om een feestje te organiseren precies zoals ik dat zelf fijn vind. En 50 worden viel reuze mee!

Caecilia