De Grote Trom,

Het is gênant voor een musicologe, maar terwijl ik deze titel opschrijf: “de Grote Trom”, vraag ik me opeens af of dit woord wel bestaat. Heb jij dat wel eens, dat je iets wat je al jaren zegt of schrijft opeens raar klinkt?

Ik heb daarom maar even een blik op internet geworpen en ja hoor; het bestaat. Ik lees: Met pauken en bekkens vormt de grote trom vanaf de romantiek een vaak voorkomende slagwerkbezetting in symfonische muziek. Het instrument is waarschijnlijk door de Turken naar Europa gebracht. Mozart heeft de grote trom voor het eerst in het symfonieorkest gebruikt in zijn: “Die Entführung aus dem Serail”.

En nu ik dit lees snap ook pas echt goed waarom Ton indertijd niet bedacht was op deze grote trom. Hij speelde altijd Barok muziek en had van Mozart voornamelijk de vroege werken gespeeld. Toen hij de Sinfonia uit “Die Entführung aus dem Serail” programmeerde was hem ook niet direct opgevallen dat er wel erg veel slagwerk was voor onze enige slagwerker Luuk. Hij kwam er pas achter toen we ergens in januari 1993 gingen repeteren in de Silo kerk in Utrecht. Ik was daar aanwezig voor het klaarzetten van de muziek, het maken van de opstelling en het uitdelen van sejours, vliegtickets en schema’s.

In de koffiepauze kwam Ton naar me toe met de mededeling dat Luuk me wat slagwerklessen zou geven, want dat er in het programma de eerste acht minuten een extra slagwerker nodig was, maar dat we geen budget hadden om die extra kracht mee op tournee te nemen dus dat ik het maar moest doen want ik was er toch al.

Nu heb ik nooit echt mijn eigen grenzen bewaakt, want ik wist ook niet waar die lagen dus dan valt er weinig te bewaken. Als Ton vond dat ik de Grote Trom moest spelen dan deed ik dat gewoon. Ik vertrouwde er op dat hij wel wist wat ik kon en wat goed voor me was. Luuk en ik oefenden een paar keer hoe ik de stok moest hanteren, en ik oefende ook met Wilbert samen want die moest een paar minuten de bekkens slaan; dat ging net als hij zijn traverso snel genoeg opzij kon leggen en weer oppakken.

Daarna repeteerde ik nog een keer met het orkest en dat was een gekke gewaarwording! De musici bekeken me nogal vijandig. Ik zag ze denken; “Dat mens denkt toch niet dat ze één van ons is?” Ze deden net of ik er niet bij hoorde, wat natuurlijk ook zo was. Het was wel een bijzondere ervaring om mee te doen en door Ton gedirigeerd te worden. Ik hoefde nauwelijks naar mijn bladmuziek te kijken, als ik op hem lette wist ik precies wat ik moest doen en wanneer. Dat laatste was vooral erg belangrijk, want ik moet zeggen; ik viel erg op met mijn Grote Trom. Elke slag was goed hoorbaar, dus ook elke fout getimede slag. Maar nu ik midden tussen het orkest stond merkte ik tot mijn verrassing ook dat het van binnen uit heel wat minder zuiver en goed getimed klonk dan van buiten af. Vanuit de zaal hoor je het geheel, maar van binnen uit hoorde ik behalve prachtige klanken hier en daar ook individueel gepruts. De musici voelden zich waarschijnlijk behoorlijk betrapt! De fagottist Marc was wel het eerlijkst. Hij vroeg me, op basis waarvan ik dacht de grote trom te kunnen spelen. Ik legde uit dat ik al jaren klavecimbel speelde en dat ik was afgestudeerd in muziekwetenschappen. Dat vond hij wel een beetje een geruststelling. Dat ik het deed omdat Ton dacht dat ik het kon, daar kon ik natuurlijk niet mee aankomen.

De concerten gingen heel behoorlijk en ik mocht een concertjurk kopen op kosten van het ABO&C. We reisden behalve door Nederland ook door een aantal Europese landen zoals Frankrijk en Duitsland. Het lastige voor mij was dat ik erg zenuwachtig werd van het feit dat ik moest optreden. Gelukkig was het maar een klein stukje. Mijn hartslag was ruim voor aanvang al 180 slagen per minuut!

Bovendien moest ik het “artiestendom” combineren met mijn werk als tourmanager. Niks rustig ontspannen en concentreren op mijn artistieke taak! Ik moest zorgen dat iedereen netjes aangekleed, met instrument, op tijd klaar stond om in de juiste volgorde het podium op te gaan. En geloof me; dat gaat echt niet vanzelf! En als ik dan het sein gaf om op te gaan moest ik het knopje omzetten en zelf als laatste in de rij meelopen het podium op. O, de spanning die ik dan voelde! Ik speelde staand, maar gelukkig had ik mijn Grote Trom om me aan vast te houden anders was ik zeker omgevallen. De stokken glibberden bijna uit mijn trillende handen.

Na de tournee besloot ik dat ik niet in de wieg gelegd was als artiest en ik haalde opgelucht adem dat het voorbij was. Ton was echter heel tevreden over mijn prestaties en kwam met de mededeling dat hij er op rekende dat ik in november van dat jaar opnieuw mijn plaats in het orkest zou innemen tijdens de tournee in Japan. En zo geschiedde het! Ik heb nog steeds een Japanse krant in mijn kast liggen met een foto van een halve pagina groot. Daarop zie je het orkest op het podium van “Tokyo Metropolitan Art Space” en ik sta daar tussen alle orkestleden bij mijn Grote Trom. Wilbert hoefde niet meer op de bekkens te slaan; daarvoor werd een Japanse muziekstudente ingehuurd.

En de Japanners vonden het helemaal niet gek dat ik als tourmanager ook in het orkest speelde. De grote meester “Ton Koopman” had zo besloten, dus dan was het de perfecte keuze om “Caecilia San” in het orkest te laten spelen! Achteraf was het de stress toch wel waard, want maar weinig mensen kunnen zeggen dat ze in het Amsterdam Baroque Orchestra hebben gespeeld en hebben opgetreden in Japan.

Dat is toch heel bijzonder aan Ton, dat hij mensen waar hij zich goed mee voelt zo vertrouwt dat hij denkt dat ze ook alles kunnen! En omdat ik hem niet wilde teleurstellen probeerde ik dat ook waar te maken. Behalve gewoon alle verschillende taken op tournee en kantoor te vervullen, vroeg hij me dus ook in het orkest en daar nam hij toch maar een flink risico mee. Hij dacht dat ik echt alles kon en ook alles tegelijk. Zo mocht ik soms zelfs zijn haar en baard knippen! In zijn plaats zou ik dat nooit hebben gevraagd; Hij is een geweldig musicus, maar dat geeft mij geen enkele garantie dat hij mijn haar goed zou kunnen knippen!

Caecilia